1. Phân biệt tiền điện tử với tiền ảo và tiền kỹ thuật số

các khái niệm về hướng dẫn cách kiếm tiền trên mạng (electronic money/e-money) hiện nay trên thế giới thường được hiểu ở phạm vi hơi rộng. Ví dụ, nhà băng Trung ương Châu Âu (ECB) mô tả tiền điện tử là giá trị tiền tệ được lưu trữ trên một trang bị điện tử được sử dụng phổ biến để thực hiện đàm phán thanh toán cho những doanh nghiệp khác không phải là đơn vị phát hành. Còn ngân hàng thanh toán quốc tế (BIS) định nghĩa tiền điện tử là giá trị được lưu trữ hoặc sản phẩm trả trước, trong đấy thông tin về khoản tiền hoặc giá trị khả dụng của quý khách được lưu trữ trên một trang bị điện tử thuộc sở hữu của khách hàng. Những khái niệm này tương đối phức tạp, có thể gây ra lầm lẫn về nội hàm của tiền điện tử, khó phân biệt với tiền ảo, tiền công nghệ số và thậm chí là cả tiền di động (mobile money).

Xem thêm: fomc là gì

Trong thực tiễn, tiền điện tử đã được xác định và phân biệt rõ ràng với những loại tiền khác thông qua 4 đặc điểm chính. Trước hết, tiền điện tử phải là tiền pháp định (legal tender). Theo đấy, tiền điện tử có đầy đủ 3 chức năng của tiền là dự trữ (store value), bàn thảo (medium of exchange) và hạch toán (unit of account). Cùng lúc, tiền điện tử cũng luôn được diễn tả dưới dạng giá trị của tiền pháp định của một quốc gia (thí dụ VND, đô la, SGD...). Không chỉ có thế, tiền điện tử cũng được nhà băng Trung ương (NHTW) bảo đảm.

Thứ hai, tiền điện tử có thể do ngân hàng phát hành hoặc cũng có thể do đơn vị phi nhà băng phát hành. Như thế nên, để bảo đảm an toàn cho người dùng, tất cả quốc gia luôn có quy định rất chặt chẽ đối với các đơn vị phát hành tiền điện tử. Đối với những nhà băng, NHTW có hệ thống những quy định chặt chẽ về an toàn hoạt động, quản trị rủi ro, tỷ lệ dữ trữ buộc phải, bảo hiểm tiền gửi… Đối với các công ty phi nhà băng, NHTW có những quy định về cấp phép, về giám sát… và thông thường phải thực hiện ký quỹ tại hệ thống ngân hàng (tương ứng với số tiền phát hành với một tỷ lệ nhất định).

Thứ ba, tiền điện tử có cơ chế đảm bảo tiền tệ (monetary regimes) của NHTW. Theo đó, tiền điện tử do những nhà băng phát hành sẽ được bảo đảm bằng tỷ lệ dữ trữ bắt buộc tại NHTW, còn tiền điện tử do những đơn vị phi nhà băng phát hành sẽ được bảo đảm bằng cơ chế ký quỹ tại hệ thống nhà băng (với một tỷ lệ ký quỹ nhất định). Thường nhật, tỷ lệ ký quỹ này sẽ cao hơn đa dạng so với tỷ lệ dự trữ bắt buộc do các quy định an toàn áp dụng đối với các đơn vị này thấp hơn rộng rãi so với nhà băng. Tỷ lệ ký quỹ tại một vài đất nước theo cách tiếp cận thận trọng ở mức 100%. Đây cũng là điểm khác biệt mấu chốt giữa tiền nhà băng (bank notes) với tiền điện tử (e-money).

Thứ tư, tiền điện tử chỉ được lưu trữ trong những sản phẩm điện tử gồm 2 loại: (i) phần cứng (hard-ware based products) như thẻ chíp, điện thoại sáng tạo gắn chíp và (ii) dữ liệu dựa trên phần mềm (soft-ware based) như ví điện tử Paypal.

Xem thêm: mây ichimoku

Đối với tiền ảo (virtual currency), ECB khái niệm như sau: “Đồng tiền ảo là một loại tiền phương pháp số không chịu sự điều hành, được phát hành bởi các người lớn mạnh phần mềm (developers) thường song song là người kiểm soát hệ thống; được dùng và chấp thuận trả tiền giữa những thành viên của một cùng đồng ảo một mực”. Thí dụ, tiền ảo Pokecoins trong trò chơi Pokemon GO hoặc khoản tiền Facebook được sử dụng cho lăng xê hay những trò chơi trên app Facebook... Theo đó, có thể thấy tiền ảo và tiền điện tử rất khác nhau. Tiền ảo chẳng phải là tiền pháp định nên ko gắn với quyền mặc định được chuyển đổi sang tiền pháp định và được NHTW bảo đảm. Các doanh nghiệp phát hành tiền ảo cũng ko chịu sự quản lý, giám sát chặt chẽ của NHTW. Song song, khuôn khổ hoạt động của tiền ảo thường hơi hẹp chỉ trong phạm một cùng đồng và sử dụng cho mục đích nhất định (thí dụ, game online). Nói cách khác, tiền ảo mang phổ biến đặc điểm của hàng hóa bàn thảo hơn là một đồng tiền. Mặc dầu vậy, hiện nay tiền ảo đang từng bước vững mạnh với loại tiền ảo có thể quy đổi (convertible virtual currency) nhưng chỉ gắn phận sự của đơn vị phát hành mà ko gắn với bổn phận của NHTW và phạm vi hoạt động cũng chỉ ở khuôn khổ một cùng đồng như nêu trên.

Còn tiền công nghệ số hay tiền mã hóa (crytocurrency): được cho ra bởi những thuật toán mã hóa phức tạp, được giao dịch, thảo luận hoàn toàn trên môi trường Internet và hiện nay chưa chịu sự quản lý của bất kỳ cá nhân hay doanh nghiệp nào (trừ khi được NHTW trực tiếp phát hành). Ví dụ tiêu biểu của tiền kỹ thuật số là Bitcoin, Ethereum... Có thể xác định gốc của tiền mã hóa là tiền ảo nhưng đang tăng trưởng để có phổ biến đặc điểm của tiền điện tử như khả năng chuyển đổi thành tiền pháp định, khả năng thanh toán, còn khả năng tích trữ giá trị thì ít hơn (do luôn biến động nhiều)... Dù rằng vậy, tiền công nghệ số vẫn còn khoảng cách rất xa để trở thành tiền điện tử với lý do quan trọng nhất là sự xác nhận của NHTW tất cả các nước. Khi NHTW các quốc gia không thừa nhận, đồng tiền phương pháp số sẽ ko được đảm bảo và không có khả năng quy đổi ở phạm vi rộng như tiền điện tử. Hiện nay tiền phương pháp số đang được lớn mạnh theo hướng khai thác những lợi thế, Ưu điểm của phương pháp chuỗi khối - blockchain (như giá cả thương lượng thấp, độ an toàn bảo mật cao, thuận tiện, mau chóng...) hơn là theo hướng sử dụng đồng tiền phương pháp số như 1 đồng bạc đích thực.

Một loại tiền khác cũng thường bị hiểu nhầm đấy là tiền di động (mobile money), quan niệm rằng tiền di động và tiền điện tử không giống nhau. Tuy thế, theo khái niệm của Hiệp hội thông báo di động thế giới (GSMA), Mobile money có thể được hiểu ngắn gọn là tiếp cận nhà cung cấp tài chính qua điện thoại di động. khái niệm này rộng và bao hàm hồ hết ý nghĩa của nhà cung cấp này, nhất là từ góc độ người sử dụng. Theo ấy, với thực chất là tiền pháp định, tiền di động có thể hiểu là một dạng thức tiền điện tử do công ty (thường là nhà mạng) phân phối nhà cung cấp trung gian trả tiền phát hành và định danh khách hàng duyệt y cơ sở dữ liệu thuê bao di động. Dạng thức này chính là ví điện tử trên thuê bao di động, ko cần kết liên với tài khoản nhà băng. Tổ chức nguồn vốn quốc tế (IFC) cũng cho rằng, mobile money là một dạng tiền điện tử, trong đấy những đàm phán thanh toán và nguồn vốn được thực hiện trên điện thoại di động, có thể trực tiếp hoặc không trực tiếp gắn với account nhà băng.

hai. Quy định về tiền điện tử tại Việt Nam

Tại Việt Nam, hiện nay vẫn chưa có một văn bản pháp lý nào quy định định nghĩa tiền điện tử. Tuy nhiên, 1 số văn bản đã quy định các dạng thức của tiền điện tử gồm ví điện tử, thẻ trả trước… như tại Luật nhà băng Nhà nước (2010), Luật những tổ chức tín dụng (2010), Nghị định số 101/2012/NĐ-CP của Chính phủ về thanh toán không dùng tiền mặt và Nghị định số 80/2016/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 101/2012/NĐ-CP, Thông tư số 19/2016/TT-NHNN quy định về hoạt động thẻ ngân hàng (được sửa đổi bởi Thông tư số 26/2017/TT-NHNN). Hiện nay, Dự thảo Nghị định quy định về thanh toán không sử dụng tiền mặt sửa đổi đã hợp nhất đưa ra khái niệm rõ ràng về tiền điện tử:“Tiền điện tử là trị giá tiền tệ lưu trữ trên các công cụ điện tử được trả trước bởi khách hàng cho ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, đơn vị cung ứng nhà cung cấp trung gian thanh toán để tiến hành giao dịch thanh toán và được bảo đảm giá trị tương ứng tại ngân hàng, bao gồm: thẻ trả trước, ví điện tử, tiền di động”.

So sánh với các định nghĩa trên toàn cầu, có thể thấy định nghĩa trong dự thảo khá thích hợp và có phần dễ hiểu, rõ ràng và dễ phân biệt hơn. Quan yếu hơn là việc thống nhất đưa cả 3 loại hình tiền điện tử vào văn bản pháp lý không chỉ giúp giới hạn rõ ràng phạm vi của tiền điện tử mà còn giúp công việc quản lý được thống nhất về một làm mối là NHNN, từ ấy lấp được lỗ hổng trong công việc quản lý đối với mobile money hiện vẫn đang để trống.

cùng lúc, những quy định trong dự thảo can hệ tới doanh nghiệp phi nhà băng cũng giúp phân biệt rõ công ty phát hành tiền điện tử hợp pháp (được cấp phép, giám sát hoạt động) với công ty hoạt động ko phép, bất hợp pháp. Qua đó, giúp phân biệt rõ giữa tiền điện tử “hợp pháp” với tiền ảo, tiền điện tử “bất hợp pháp”, giúp những cơ quan có thẩm quyền trong ngăn dự phòng những hành vi tù nhân trong ngành này vốn dĩ diễn biến phức tạp thời gian qua.

Nắm bắt xu thế, cập nhật thông tin về forex spread tại Việt Nam