1. Phân biệt tiền điện tử với tiền ảo và tiền công nghệ số

các khái niệm về kiếm tiền online 2021 (electronic money/e-money) hiện nay trên toàn cầu thường được hiểu ở phạm vi tương đối rộng. Tỉ dụ, ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) biểu đạt tiền điện tử là trị giá tiền tệ được lưu trữ trên một thiết bị điện tử được dùng phổ quát để thực hiện đàm phán trả tiền cho những đơn vị khác ko phải là doanh nghiệp phát hành. Còn nhà băng thanh toán quốc tế (BIS) định nghĩa tiền điện tử là giá trị được lưu trữ hoặc sản phẩm trả trước, trong ấy thông tin về khoản tiền hoặc trị giá khả dụng của quý khách được lưu trữ trên một trang bị điện tử thuộc sở hữu của quý khách. Các khái niệm này khá phức tạp, có thể gây ra lầm lẫn về nội hàm của tiền điện tử, khó phân biệt với tiền ảo, tiền phương pháp số và thậm chí là cả tiền di động (mobile money).

Xem thêm: fomc là gì

Trong thực tại, tiền điện tử đã được xác định và phân biệt rõ ràng với các loại tiền khác duyệt y 4 đặc điểm chính. Trước nhất, tiền điện tử phải là tiền pháp định (legal tender). Theo đấy, tiền điện tử có tất cả 3 chức năng của tiền là dự trữ (store value), đàm luận (medium of exchange) và hạch toán (unit of account). Đồng thời, tiền điện tử cũng luôn được biểu thị dưới dạng trị giá của tiền pháp định của một đất nước (thí dụ Việt Nam Đồng, USD, SGD...). Không chỉ thế, tiền điện tử cũng được ngân hàng Trung ương (NHTW) bảo đảm.

Thứ 2, tiền điện tử có thể do ngân hàng phát hành hoặc cũng có thể do tổ chức phi nhà băng phát hành. Do đó, để đảm bảo an toàn cho người sử dụng, tất cả các nước luôn có quy định rất chặt chẽ đối với những tổ chức phát hành tiền điện tử. Đối với các nhà băng, NHTW có hệ thống những quy định chặt chẽ về an toàn hoạt động, quản trị rủi ro, tỷ lệ dữ trữ đề nghị, bảo hiểm tiền gửi… Đối với các tổ chức phi nhà băng, NHTW có những quy định về cấp phép, về giám sát… và thông thường phải thực hiện ký quỹ tại hệ thống nhà băng (tương ứng với số tiền phát hành với một tỷ lệ nhất định).

Thứ ba, tiền điện tử có công thức đảm bảo tiền tệ (monetary regimes) của NHTW. Theo đấy, tiền điện tử do các nhà băng phát hành sẽ được đảm bảo bằng tỷ lệ dữ trữ đề nghị tại NHTW, còn tiền điện tử do các đơn vị phi nhà băng phát hành sẽ được bảo đảm bằng công thức ký quỹ tại hệ thống nhà băng (với một tỷ lệ ký quỹ nhất định). Bình thường, tỷ lệ ký quỹ này sẽ cao hơn rộng rãi so với tỷ lệ dự trữ bắt buộc do các quy định an toàn áp dụng đối với những đơn vị này thấp hơn đa dạng so với ngân hàng. Tỷ lệ ký quỹ tại 1 vài đất nước theo cách tiếp cận cẩn trọng ở mức 100%. Đây cũng là điểm dị biệt mấu chốt giữa tiền nhà băng (bank notes) với tiền điện tử (e-money).

Thứ tư, tiền điện tử chỉ được lưu trữ trong những sản phẩm điện tử gồm 2 loại: (i) phần cứng (hard-ware based products) như thẻ chíp, điện thoại thông minh gắn chíp và (ii) dữ liệu dựa trên phần mềm (soft-ware based) như ví điện tử Paypal.

Xem thêm:ichimoku là gì

Đối với tiền ảo (virtual currency), ECB định nghĩa như sau: “Đồng tiền ảo là một loại tiền công nghệ số ko chịu sự quản lý, được phát hành bởi những người lớn mạnh phần mềm (developers) thường đồng thời là người kiểm soát hệ thống; được sử dụng và chấp thuận trả tiền giữa những thành viên của một cộng đồng ảo khăng khăng”. Tỉ dụ, tiền ảo Pokecoins trong trò chơi Pokemon GO hoặc khoản tiền Facebook được sử dụng cho PR hay những trò chơi trên app Facebook... Theo đấy, có thể thấy tiền ảo và tiền điện tử rất khác nhau. Tiền ảo ko phải là tiền pháp định nên ko gắn với quyền mặc định được chuyển đổi sang tiền pháp định và được NHTW bảo đảm. Những tổ chức phát hành tiền ảo cũng không chịu sự quản lý, giám sát chặt chẽ của NHTW. Cùng lúc, khuôn khổ hoạt động của tiền ảo thường khá hẹp chỉ trong phạm một cùng đồng và sử dụng cho mục tiêu khăng khăng (thí dụ, game online). Nhắc cách khác, tiền ảo mang phổ biến đặc điểm của hàng hóa luận bàn hơn là một đồng tiền. Mặc dù vậy, hiện nay tiền ảo đang từng bước lớn mạnh với loại tiền ảo có thể quy đổi (convertible virtual currency) nhưng chỉ gắn trách nhiệm của công ty phát hành mà không gắn với trách nhiệm của NHTW và khuôn khổ hoạt động cũng chỉ ở khuôn khổ một cùng đồng như nêu trên.

Còn tiền công nghệ số hay tiền mã hóa (crytocurrency): được cho ra bởi các thuật toán mã hóa phức tạp, được thương lượng, thảo luận hoàn toàn trên môi trường Internet và hiện nay chưa chịu sự quản lý của bất kỳ tư nhân hay doanh nghiệp nào (trừ khi được NHTW trực tiếp phát hành). Tỉ dụ điển hình của tiền kỹ thuật số là Bitcoin, Ethereum... Có thân xác định gốc của tiền mã hóa là tiền ảo nhưng đang lớn mạnh để có nhiều đặc điểm của tiền điện tử như khả năng chuyển đổi thành tiền pháp định, khả năng thanh toán, còn khả năng tích trữ giá trị thì ít hơn (do luôn biến động nhiều)... Mặc dù vậy, tiền công nghệ số vẫn còn khoảng cách rất xa để trở thành tiền điện tử với lý do quan trọng nhất là sự công nhận của NHTW các quốc gia. Khi NHTW các quốc gia không thừa nhận, đồng tiền kỹ thuật số sẽ ko được đảm bảo và không có khả năng quy đổi ở phạm vi rộng như tiền điện tử. Hiện nay tiền công nghệ số đang được phát triển theo hướng khai thác những lợi thế, Về ưu điểm của phương pháp chuỗi khối - blockchain (như chi phí đàm phán thấp, độ an toàn bảo mật cao, tiện lợi, nhanh chóng...) hơn là theo hướng sử dụng đồng bạc kỹ thuật số như 1 đồng bạc đích thực.

Một loại tiền khác cũng thường bị hiểu nhầm đó là tiền di động (mobile money), quan niệm rằng tiền di động và tiền điện tử không giống nhau. Tuy thế, theo khái niệm của Hiệp hội thông tin di động thế giới (GSMA), Mobile money có thể được hiểu ngắn gọn là tiếp cận nhà sản xuất tài chính qua điện thoại di động. định nghĩa này rộng và bao hàm gần như ý nghĩa của nhà cung cấp này, nhất là trong khoảng góc độ người tiêu dùng. Theo đấy, với thực chất là tiền pháp định, tiền di động có thể hiểu là một dạng thức tiền điện tử do doanh nghiệp (thường là nhà mạng) cung ứng nhà sản xuất trung gian thanh toán phát hành và định danh khách hàng ưng chuẩn cơ sở dữ liệu thuê bao di động. Dạng thức này chính là ví điện tử trên thuê bao di động, ko cần liên kết với tài khoản nhà băng. Doanh nghiệp vốn đầu tư quốc tế (IFC) cũng quan niệm rằng, mobile money là một dạng tiền điện tử, trong đấy các thương lượng trả tiền và vốn đầu tư được tiến hành trên điện thoại di động, có thể trực tiếp hoặc không trực tiếp gắn với tài khoản ngân hàng.

2. Quy định về tiền điện tử tại Việt Nam

Tại Việt Nam, hiện nay vẫn chưa có một văn bản pháp lý nào quy định khái niệm tiền điện tử. Tuy vậy, 1 vài văn bản đã quy định các dạng thức của tiền điện tử gồm ví điện tử, thẻ trả trước… như tại Luật ngân hàng Nhà nước (2010), Luật các tổ chức tín dụng (2010), Nghị định số 101/2012/NĐ-CP của Chính phủ về trả tiền không dùng tiền mặt và Nghị định số 80/2016/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung 1 số điều của Nghị định số 101/2012/NĐ-CP, Thông tư số 19/2016/TT-NHNN quy định về hoạt động thẻ nhà băng (được sửa đổi bởi Thông tư số 26/2017/TT-NHNN). Hiện nay, Dự thảo Nghị định quy định về thanh toán ko dùng tiền mặt sửa đổi đã thống nhất đưa ra định nghĩa rõ ràng về tiền điện tử:“Tiền điện tử là trị giá tiền tệ lưu trữ trên các phương tiện điện tử được trả trước bởi khách hàng cho nhà băng, chi nhánh nhà băng nước ngoài, tổ chức phân phối dịch vụ trung gian thanh toán để tiến hành đàm phán trả tiền và được đảm bảo giá trị tương ứng tại nhà băng, bao gồm: thẻ trả trước, ví điện tử, tiền di động”.

So sánh với các định nghĩa trên toàn cầu, có thể thấy định nghĩa trong dự thảo hơi thích hợp và có phần dễ hiểu, rõ ràng và dễ phân biệt hơn. Quan trọng hơn là việc thống nhất đưa cả 3 loại hình tiền điện tử vào văn bản pháp lý không chỉ giúp dừng rõ ràng phạm vi của tiền điện tử mà còn giúp công tác điều hành được hợp nhất về một manh mối là NHNN, từ ấy lấp được lỗ hổng trong công việc quản lý đối với mobile money hiện vẫn đang để trống.

đồng thời, các quy định trong dự thảo can dự đến tổ chức phi ngân hàng cũng giúp phân biệt rõ đơn vị phát hành tiền điện tử hợp pháp (được cấp phép, giám sát hoạt động) với tổ chức hoạt động không phép, bất hợp pháp. Qua ấy, giúp phân biệt rõ giữa tiền điện tử “hợp pháp” với tiền ảo, tiền điện tử “bất hợp pháp”, giúp các cơ quan có thẩm quyền trong ngăn đề phòng những hành vi tội nhân trong ngành nghề này vốn dĩ diễn biến phức tạp thời kì qua.

Nắm bắt thiên hướng, cập nhật thông tin về bid và ask là gì tại Việt Nam