1. Phân biệt tiền điện tử với tiền ảo và tiền kỹ thuật số

các khái niệm về các cách kiếm tiền qua mạng (electronic money/e-money) hiện nay trên thế giới thường được hiểu ở khuôn khổ hơi rộng. Thí dụ, nhà băng Trung ương Châu Âu (ECB) miêu tả tiền điện tử là trị giá tiền tệ được lưu trữ trên một thiết bị điện tử được dùng phổ quát để tiến hành thương lượng thanh toán cho các công ty khác không hề là tổ chức phát hành. Còn nhà băng trả tiền quốc tế (BIS) định nghĩa tiền điện tử là trị giá được lưu trữ hoặc sản phẩm trả trước, trong ấy thông tin về khoản tiền hoặc trị giá khả dụng của khách hàng được lưu trữ trên một trang bị điện tử thuộc sở hữu của quý khách. Các định nghĩa này tương đối phức tạp, có thể gây ra nhầm lẫn về nội hàm của tiền điện tử, khó phân biệt với tiền ảo, tiền phương pháp số và thậm chí là cả tiền di động (mobile money).

Xem thêm: olymp trade có rút tiền được không

Trong thực tại, tiền điện tử đã được xác định và phân biệt rõ ràng với các loại tiền khác thông qua 4 đặc điểm chính. Trước nhất, tiền điện tử phải là tiền pháp định (legal tender). Theo đó, tiền điện tử có gần như 3 chức năng của tiền là dự trữ (store value), trao đổi (medium of exchange) và hạch toán (unit of account). Cùng lúc, tiền điện tử cũng luôn được bộc lộ dưới dạng giá trị của tiền pháp định của một đất nước (thí dụ Việt Nam Đồng, đô la Mỹ, SGD...). Thêm vào đó, tiền điện tử cũng được nhà băng Trung ương (NHTW) đảm bảo.

Thứ hai, tiền điện tử có thể do ngân hàng phát hành hoặc cũng có thể do doanh nghiệp phi ngân hàng phát hành. Như vậy nên, để đảm bảo an toàn cho người sử dụng, tất cả các nước luôn có quy định rất chặt chẽ đối với các công ty phát hành tiền điện tử. Đối với những ngân hàng, NHTW có hệ thống các quy định chặt chẽ về an toàn hoạt động, quản trị rủi ro, tỷ lệ dữ trữ bắt buộc, bảo hiểm tiền gửi… Đối với các doanh nghiệp phi nhà băng, NHTW có các quy định về cấp phép, về giám sát… và bình thường phải thực hiện ký quỹ tại hệ thống nhà băng (tương ứng với số tiền phát hành với một tỷ lệ nhất định).

Thứ ba, tiền điện tử có cơ chế bảo đảm tiền tệ (monetary regimes) của NHTW. Theo đấy, tiền điện tử do các ngân hàng phát hành sẽ được đảm bảo bằng tỷ lệ dữ trữ bắt buộc tại NHTW, còn tiền điện tử do những đơn vị phi ngân hàng phát hành sẽ được đảm bảo bằng cơ chế ký quỹ tại hệ thống nhà băng (với một tỷ lệ ký quỹ nhất định). Thông thường, tỷ lệ ký quỹ này sẽ cao hơn phổ biến so với tỷ lệ dự trữ bắt buộc do những quy định an toàn áp dụng đối với những doanh nghiệp này thấp hơn rộng rãi so với nhà băng. Tỷ lệ ký quỹ tại 1 số đất nước theo cách tiếp cận cẩn trọng ở mức 100%. Đây cũng là điểm dị biệt chủ chốt giữa tiền ngân hàng (bank notes) với tiền điện tử (e-money).

Thứ tư, tiền điện tử chỉ được lưu trữ trong các sản phẩm điện tử gồm hai loại: (i) phần cứng (hard-ware based products) như thẻ chíp, điện thoại thông minh gắn chíp và (ii) dữ liệu dựa trên phần mềm (soft-ware based) như ví điện tử Paypal.

Xem thêm: mql5

Đối với tiền ảo (virtual currency), ECB định nghĩa như sau: “Đồng tiền ảo là một loại tiền kỹ thuật số ko chịu sự điều hành, được phát hành bởi những người phát triển phần mềm (developers) thường đồng thời là người kiểm soát hệ thống; được dùng và ưng ý thanh toán giữa những thành viên của một cộng đồng ảo nhất thiết”. Tỉ dụ, tiền ảo Pokecoins trong trò chơi Pokemon GO hoặc khoản tiền Facebook được dùng cho truyền bá hay các trò chơi trên app Facebook... Theo đấy, có thể thấy tiền ảo và tiền điện tử rất khác nhau. Tiền ảo không hề là tiền pháp định nên không gắn với quyền mặc định được chuyển đổi sang tiền pháp định và được NHTW bảo đảm. Các tổ chức phát hành tiền ảo cũng không chịu sự điều hành, giám sát chặt chẽ của NHTW. Cùng lúc, khuôn khổ hoạt động của tiền ảo thường hơi hẹp chỉ trong phạm một cộng đồng và dùng cho mục đích nhất thiết (thí dụ, game online). Đề cập cách khác, tiền ảo mang phổ thông đặc điểm của hàng hóa bàn thảo hơn là một đồng bạc. Mặc dầu vậy, hiện nay tiền ảo đang từng thao tác vững mạnh với loại tiền ảo có thể quy đổi (convertible virtual currency) nhưng chỉ gắn nghĩa vụ của đơn vị phát hành mà ko gắn với bổn phận của NHTW và khuôn khổ hoạt động cũng chỉ ở khuôn khổ một cùng đồng như nêu trên.

Còn tiền công nghệ số hay tiền mã hóa (crytocurrency): được cho ra bởi các thuật toán mã hóa phức tạp, được đàm phán, luận bàn hoàn toàn trên môi trường Internet và hiện nay chưa chịu sự điều hành của bất kỳ cá nhân hay công ty nào (trừ khi được NHTW trực tiếp phát hành). Tỉ dụ điển hình của tiền phương pháp số là Bitcoin, Ethereum... Có thân xác định gốc của tiền mã hóa là tiền ảo nhưng đang lớn mạnh để có nhiều đặc điểm của tiền điện tử như khả năng chuyển đổi thành tiền pháp định, khả năng thanh toán, còn khả năng tích tụ trị giá thì ít hơn (do luôn biến động nhiều)... Dù rằng vậy, tiền kỹ thuật số vẫn còn khoảng cách rất xa để trở nên tiền điện tử với lý do quan yếu nhất là sự công nhận của NHTW tất cả quốc gia. Lúc NHTW tất cả các nước không thừa nhận, đồng tiền kỹ thuật số sẽ không được đảm bảo và ko có khả năng quy đổi ở phạm vi rộng như tiền điện tử. Hiện nay tiền công nghệ số đang được phát triển theo hướng khai thác các lợi thế, Về ưu điểm của kỹ thuật chuỗi khối - blockchain (như chi phí đàm phán thấp, độ an toàn bảo mật cao, dễ dàng, chóng vánh...) hơn là theo hướng sử dụng đồng tiền công nghệ số như 1 đồng tiền thực thụ.

Một loại tiền khác cũng thường bị hiểu nhầm đó là tiền di động (mobile money), nghĩ rằng tiền di động và tiền điện tử không giống nhau. Tuy nhiên, theo định nghĩa của Hiệp hội thông tin di động thế giới (GSMA), Mobile money có thể được hiểu ngắn gọn là tiếp cận dịch vụ nguồn vốn qua điện thoại di động. khái niệm này rộng và bao hàm số đông ý nghĩa của dịch vụ này, nhất là từ giác độ người dùng. Theo đó, với bản chất là tiền pháp định, tiền di động có thể hiểu là một dạng thức tiền điện tử do tổ chức (thường là nhà mạng) phân phối nhà cung cấp trung gian trả tiền phát hành và định danh quý khách duyệt cơ sở dữ liệu thuê bao di động. Dạng thức này chính là ví điện tử trên thuê bao di động, ko cần kết liên với account ngân hàng. Doanh nghiệp nguồn vốn quốc tế (IFC) cũng quan niệm rằng, mobile money là một dạng tiền điện tử, trong đấy các đàm phán trả tiền và tài chính được tiến hành trên điện thoại di động, có thể trực tiếp hoặc không trực tiếp gắn với tài khoản ngân hàng.

2. Quy định về tiền điện tử tại Việt Nam

Tại Việt Nam, hiện nay vẫn chưa có một văn bản pháp lý nào quy định định nghĩa tiền điện tử. Tuy vậy, một số văn bản đã quy định các dạng thức của tiền điện tử gồm ví điện tử, thẻ trả trước… như tại Luật ngân hàng Nhà nước (2010), Luật những tổ chức tài chính (2010), Nghị định số 101/2012/NĐ-CP của Chính phủ về trả tiền không dùng tiền mặt và Nghị định số 80/2016/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung 1 số điều của Nghị định số 101/2012/NĐ-CP, Thông tư số 19/2016/TT-NHNN quy định về hoạt động thẻ ngân hàng (được sửa đổi bởi Thông tư số 26/2017/TT-NHNN). Hiện nay, Dự thảo Nghị định quy định về trả tiền không dùng tiền mặt sửa đổi đã hợp nhất đưa ra định nghĩa rõ ràng về tiền điện tử:“Tiền điện tử là giá trị tiền tệ lưu trữ trên những công cụ điện tử được trả trước bởi quý khách cho nhà băng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, tổ chức cung cấp dịch vụ trung gian trả tiền để thực hiện thương lượng trả tiền và được đảm bảo giá trị tương ứng tại nhà băng, bao gồm: thẻ trả trước, ví điện tử, tiền di động”.

So sánh với những định nghĩa trên thế giới, có thể thấy khái niệm trong dự thảo hơi phù hợp và có phần dễ hiểu, rõ ràng và dễ phân biệt hơn. Quan yếu hơn là việc thống nhất đưa cả 3 loại hình tiền điện tử vào văn bản pháp lý không chỉ giúp dừng rõ ràng phạm vi của tiền điện tử mà còn giúp công tác điều hành được hợp nhất về một mối lái là NHNN, từ đó lấp được lỗ hổng trong công tác quản lý đối với mobile money hiện vẫn đang để trống.

cùng lúc, các quy định trong dự thảo can hệ đến công ty phi ngân hàng cũng giúp phân biệt rõ doanh nghiệp phát hành tiền điện tử hợp pháp (được cấp phép, giám sát hoạt động) với đơn vị hoạt động không phép, bất hợp pháp. Qua ấy, giúp phân biệt rõ giữa tiền điện tử “hợp pháp” với tiền ảo, tiền điện tử “bất hợp pháp”, giúp các cơ quan có thẩm quyền trong ngăn dự phòng các hành vi tù nhân trong ngành này vốn dĩ diễn biến phức tạp thời gian qua.

Nắm bắt xu thế, cập nhật thông báo về đường ma là gì tại Việt Nam