1. Phân biệt tiền điện tử với tiền ảo và tiền công nghệ số

những định nghĩa về các cách kiếm tiền qua mạng (electronic money/e-money) hiện nay trên thế giới thường được hiểu ở khuôn khổ hơi rộng. Ví dụ, ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) biểu hiện tiền điện tử là giá trị tiền tệ được lưu trữ trên một trang bị điện tử được dùng nhiều để thực hiện đàm phán trả tiền cho những doanh nghiệp khác không phải là doanh nghiệp phát hành. Còn nhà băng thanh toán quốc tế (BIS) khái niệm tiền điện tử là giá trị được lưu trữ hoặc sản phẩm trả trước, trong đấy thông báo về khoản tiền hoặc giá trị khả dụng của quý khách được lưu trữ trên một trang bị điện tử thuộc sở hữu của khách hàng. Các khái niệm này khá phức tạp, có thể gây ra nhầm lẫn về nội hàm của tiền điện tử, khó phân biệt với tiền ảo, tiền kỹ thuật số và thậm chí là cả tiền di động (mobile money).

Xem thêm: olymp trade có rút tiền được không

Trong thực tại, tiền điện tử đã được xác định và phân biệt rõ ràng với các loại tiền khác phê chuẩn 4 đặc điểm chính. Trước nhất, tiền điện tử phải là tiền pháp định (legal tender). Theo đó, tiền điện tử có hồ hết 3 chức năng của tiền là dự trữ (store value), đàm luận (medium of exchange) và hạch toán (unit of account). Song song, tiền điện tử cũng luôn được biểu hiện dưới dạng trị giá của tiền pháp định của một đất nước (thí dụ Việt Nam Đồng, đô la Mỹ, SGD...). Hơn thế nữa, tiền điện tử cũng được nhà băng Trung ương (NHTW) bảo đảm.

Thứ hai, tiền điện tử có thể do nhà băng phát hành hoặc cũng có thể do tổ chức phi nhà băng phát hành. Bởi thế, để đảm bảo an toàn cho người dùng, tất cả quốc gia luôn có quy định rất chặt chẽ đối với những đơn vị phát hành tiền điện tử. Đối với những ngân hàng, NHTW có hệ thống các quy định chặt chẽ về an toàn hoạt động, quản trị rủi ro, tỷ lệ dữ trữ đề xuất, bảo hiểm tiền gửi… Đối với những đơn vị phi ngân hàng, NHTW có những quy định về cấp phép, về giám sát… và thường ngày phải tiến hành ký quỹ tại hệ thống ngân hàng (tương ứng với số tiền phát hành với một tỷ lệ nhất định).

Thứ ba, tiền điện tử có cơ chế đảm bảo tiền tệ (monetary regimes) của NHTW. Theo đấy, tiền điện tử do những nhà băng phát hành sẽ được bảo đảm bằng tỷ lệ dữ trữ đề xuất tại NHTW, còn tiền điện tử do những tổ chức phi nhà băng phát hành sẽ được bảo đảm bằng công thức ký quỹ tại hệ thống nhà băng (với một tỷ lệ ký quỹ nhất định). Thường ngày, tỷ lệ ký quỹ này sẽ cao hơn phổ quát so với tỷ lệ dự trữ đề xuất do những quy định an toàn ứng dụng đối với các doanh nghiệp này thấp hơn phổ quát so với ngân hàng. Tỷ lệ ký quỹ tại một vài đất nước theo cách tiếp cận thận trọng ở mức 100%. Đây cũng là điểm khác biệt mấu chốt giữa tiền ngân hàng (bank notes) với tiền điện tử (e-money).

Thứ tư, tiền điện tử chỉ được lưu trữ trong các sản phẩm điện tử gồm hai loại: (i) phần cứng (hard-ware based products) như thẻ chíp, điện thoại thông minh gắn chíp và (ii) dữ liệu dựa trên phần mềm (soft-ware based) như ví điện tử Paypal.

Xem thêm: mql5

Đối với tiền ảo (virtual currency), ECB định nghĩa như sau: “Đồng tiền ảo là một loại tiền phương pháp số không chịu sự quản lý, được phát hành bởi các người tăng trưởng phần mềm (developers) thường cùng lúc là người kiểm soát hệ thống; được dùng và chấp thuận thanh toán giữa những thành viên của một cộng đồng ảo nhất định”. Tỉ dụ, tiền ảo Pokecoins trong trò chơi Pokemon GO hoặc khoản tiền Facebook được dùng cho lăng xê hay những trò chơi trên app Facebook... Theo đấy, có thể thấy tiền ảo và tiền điện tử rất không giống nhau. Tiền ảo ko phải là tiền pháp định nên ko gắn với quyền mặc định được chuyển đổi sang tiền pháp định và được NHTW bảo đảm. Các doanh nghiệp phát hành tiền ảo cũng ko chịu sự điều hành, giám sát chặt chẽ của NHTW. Song song, khuôn khổ hoạt động của tiền ảo thường tương đối hẹp chỉ trong phạm một cùng đồng và dùng cho mục tiêu nhất mực (thí dụ, game online). Kể cách khác, tiền ảo mang phổ quát đặc điểm của hàng hóa bàn luận hơn là một đồng bạc. Dù rằng vậy, hiện nay tiền ảo đang từng thao tác tăng trưởng với loại tiền ảo có thể quy đổi (convertible virtual currency) nhưng chỉ gắn bổn phận của công ty phát hành mà ko gắn với trách nhiệm của NHTW và phạm vi hoạt động cũng chỉ ở khuôn khổ một cùng đồng như nêu trên.

Còn tiền công nghệ số hay tiền mã hóa (crytocurrency): được cho ra bởi các thuật toán mã hóa phức tạp, được giao dịch, đàm đạo hoàn toàn trên môi trường Internet và hiện nay chưa chịu sự điều hành của bất kỳ tư nhân hay doanh nghiệp nào (trừ lúc được NHTW trực tiếp phát hành). Ví dụ điển hình của tiền phương pháp số là Bitcoin, Ethereum... Có thể xác định gốc của tiền mã hóa là tiền ảo nhưng đang phát triển để có đa dạng đặc điểm của tiền điện tử như khả năng chuyển đổi thành tiền pháp định, khả năng trả tiền, còn khả năng tích trữ giá trị thì ít hơn (do luôn biến động nhiều)... Mặc dù vậy, tiền công nghệ số vẫn còn khoảng cách rất xa để trở nên tiền điện tử với lý do quan yếu nhất là sự công nhận của NHTW tất cả quốc gia. Lúc NHTW các quốc gia ko thừa nhận, đồng tiền công nghệ số sẽ không được bảo đảm và ko có khả năng quy đổi ở khuôn khổ rộng như tiền điện tử. Hiện nay tiền kỹ thuật số đang được vững mạnh theo hướng khai thác các lợi thế, Ưu điểm của kỹ thuật chuỗi khối - blockchain (như chi phí đàm phán thấp, độ an toàn bảo mật cao, thuận lợi, chóng vánh...) hơn là theo hướng sử dụng đồng bạc công nghệ số như 1 đồng tiền thực thụ.

Một loại tiền khác cũng thường bị hiểu nhầm ấy là tiền di động (mobile money), nghĩ rằng tiền di động và tiền điện tử không giống nhau. Tuy nhiên, theo khái niệm của Hiệp hội thông tin di động toàn cầu (GSMA), Mobile money có thể được hiểu ngắn gọn là tiếp cận dịch vụ tài chính qua điện thoại di động. định nghĩa này rộng và bao hàm rất nhiều ý nghĩa của nhà cung cấp này, nhất là từ giác độ người dùng. Theo đấy, với bản tính là tiền pháp định, tiền di động có thể hiểu là một dạng thức tiền điện tử do tổ chức (thường là nhà mạng) cung cấp nhà sản xuất trung gian thanh toán phát hành và định danh khách hàng chuẩn y hạ tầng dữ liệu thuê bao di động. Dạng thức này chính là ví điện tử trên thuê bao di động, ko cần kết liên với account ngân hàng. Công ty vốn đầu tư quốc tế (IFC) cũng quan niệm rằng, mobile money là một dạng tiền điện tử, trong đấy những đàm phán trả tiền và tài chính được thực hiện trên điện thoại di động, có thể trực tiếp hoặc không trực tiếp gắn với tài khoản nhà băng.

2. Quy định về tiền điện tử tại Việt Nam

Tại Việt Nam, hiện nay vẫn chưa có một văn bản pháp lý nào quy định khái niệm tiền điện tử. Tuy nhiên, một số văn bản đã quy định các dạng thức của tiền điện tử gồm ví điện tử, thẻ trả trước… như tại Luật nhà băng Nhà nước (2010), Luật những tổ chức tài chính (2010), Nghị định số 101/2012/NĐ-CP của Chính phủ về thanh toán ko sử dụng tiền mặt và Nghị định số 80/2016/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung 1 số điều của Nghị định số 101/2012/NĐ-CP, Thông tư số 19/2016/TT-NHNN quy định về hoạt động thẻ ngân hàng (được sửa đổi bởi Thông tư số 26/2017/TT-NHNN). Hiện nay, Dự thảo Nghị định quy định về trả tiền không dùng tiền mặt sửa đổi đã hợp nhất đưa ra định nghĩa rõ ràng về tiền điện tử:“Tiền điện tử là trị giá tiền tệ lưu trữ trên các phương tiện điện tử được trả trước bởi khách hàng cho ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, tổ chức cung ứng nhà cung cấp trung gian trả tiền để tiến hành đàm phán thanh toán và được bảo đảm trị giá tương ứng tại nhà băng, bao gồm: thẻ trả trước, ví điện tử, tiền di động”.

So sánh với những khái niệm trên thế giới, có thể thấy khái niệm trong dự thảo khá phù hợp và có phần dễ hiểu, rõ ràng và dễ phân biệt hơn. Quan yếu hơn là việc thống nhất đưa cả 3 loại hình tiền điện tử vào văn bản pháp lý không chỉ giúp ngừng rõ ràng phạm vi của tiền điện tử mà còn giúp công tác điều hành được hợp nhất về một mai mối là NHNN, từ đấy lấp được lỗ hổng trong công tác quản lý đối với mobile money hiện vẫn đang để trống.

đồng thời, các quy định trong dự thảo can dự đến đơn vị phi nhà băng cũng giúp phân biệt rõ đơn vị phát hành tiền điện tử hợp pháp (được cấp phép, giám sát hoạt động) với công ty hoạt động ko phép, bất hợp pháp. Qua đó, giúp phân biệt rõ giữa tiền điện tử “hợp pháp” với tiền ảo, tiền điện tử “bất hợp pháp”, giúp những cơ quan có thẩm quyền trong ngăn ngừa những hành vi tù nhân trong ngành này vốn dĩ diễn biến phức tạp thời kì qua.

Nắm bắt xu hướng, cập nhật thông báo về đường ma là gì tại Việt Nam