1. Phân biệt tiền điện tử với tiền ảo và tiền phương pháp số

những định nghĩa về các cách kiếm tiền qua mạng (electronic money/e-money) hiện nay trên thế giới thường được hiểu ở khuôn khổ hơi rộng. Thí dụ, nhà băng Trung ương Châu Âu (ECB) diễn đạt tiền điện tử là trị giá tiền tệ được lưu trữ trên một trang bị điện tử được sử dụng đa dạng để tiến hành thương lượng trả tiền cho những công ty khác chẳng phải là đơn vị phát hành. Còn ngân hàng trả tiền quốc tế (BIS) định nghĩa tiền điện tử là trị giá được lưu trữ hoặc sản phẩm trả trước, trong ấy thông báo về khoản tiền hoặc giá trị khả dụng của quý khách được lưu trữ trên một trang bị điện tử thuộc sở hữu của quý khách. Những khái niệm này khá phức tạp, có thể gây ra lầm lẫn về nội hàm của tiền điện tử, khó phân biệt với tiền ảo, tiền công nghệ số và thậm chí là cả tiền di động (mobile money).

Xem thêm: olymp trade có rút tiền được không

Trong thực tiễn, tiền điện tử đã được xác định và phân biệt rõ ràng với các loại tiền khác thông qua 4 đặc điểm chính. Trước tiên, tiền điện tử phải là tiền pháp định (legal tender). Theo ấy, tiền điện tử có đầy đủ 3 chức năng của tiền là dự trữ (store value), trao đổi (medium of exchange) và hạch toán (unit of account). Song song, tiền điện tử cũng luôn được trình bày dưới dạng trị giá của tiền pháp định của một quốc gia (thí dụ VND, đô la Mỹ, SGD...). Thêm vào đó, tiền điện tử cũng được nhà băng Trung ương (NHTW) đảm bảo.

Thứ hai, tiền điện tử có thể do nhà băng phát hành hoặc cũng có thể do công ty phi nhà băng phát hành. Thế nên, để đảm bảo an toàn cho người sử dụng, các quốc gia luôn có quy định rất chặt chẽ đối với những công ty phát hành tiền điện tử. Đối với những nhà băng, NHTW có hệ thống các quy định chặt chẽ về an toàn hoạt động, quản trị rủi ro, tỷ lệ dữ trữ đề xuất, bảo hiểm tiền gửi… Đối với những tổ chức phi ngân hàng, NHTW có các quy định về cấp phép, về giám sát… và thường nhật phải thực hiện ký quỹ tại hệ thống ngân hàng (tương ứng với số tiền phát hành với một tỷ lệ nhất định).

Thứ ba, tiền điện tử có cơ chế bảo đảm tiền tệ (monetary regimes) của NHTW. Theo đấy, tiền điện tử do các ngân hàng phát hành sẽ được bảo đảm bằng tỷ lệ dữ trữ bắt buộc tại NHTW, còn tiền điện tử do những doanh nghiệp phi ngân hàng phát hành sẽ được bảo đảm bằng cơ chế ký quỹ tại hệ thống ngân hàng (với một tỷ lệ ký quỹ nhất định). Thông thường, tỷ lệ ký quỹ này sẽ cao hơn phổ biến so với tỷ lệ dự trữ yêu cầu do các quy định an toàn ứng dụng đối với các tổ chức này thấp hơn phổ biến so với ngân hàng. Tỷ lệ ký quỹ tại một vài quốc gia theo cách tiếp cận thận trọng ở mức 100%. Đây cũng là điểm dị biệt chủ chốt giữa tiền ngân hàng (bank notes) với tiền điện tử (e-money).

Thứ tư, tiền điện tử chỉ được lưu trữ trong các sản phẩm điện tử gồm hai loại: (i) phần cứng (hard-ware based products) như thẻ chíp, điện thoại sáng tạo gắn chíp và (ii) dữ liệu dựa trên phần mềm (soft-ware based) như ví điện tử Paypal.

Xem thêm: mql5

Đối với tiền ảo (virtual currency), ECB định nghĩa như sau: “Đồng tiền ảo là một loại tiền phương pháp số ko chịu sự điều hành, được phát hành bởi các người phát triển phần mềm (developers) thường cùng lúc là người kiểm soát hệ thống; được dùng và ưng ý trả tiền giữa các thành viên của một cộng đồng ảo khăng khăng”. Thí dụ, tiền ảo Pokecoins trong trò chơi Pokemon GO hoặc khoản tiền Facebook được sử dụng cho PR hay các trò chơi trên app Facebook... Theo đó, có thể thấy tiền ảo và tiền điện tử rất khác nhau. Tiền ảo ko phải là tiền pháp định nên không gắn với quyền mặc định được chuyển đổi sang tiền pháp định và được NHTW bảo đảm. Các tổ chức phát hành tiền ảo cũng không chịu sự quản lý, giám sát chặt chẽ của NHTW. Cùng lúc, khuôn khổ hoạt động của tiền ảo thường khá hẹp chỉ trong phạm một cộng đồng và sử dụng cho mục đích nhất mực (thí dụ, game online). Kể cách khác, tiền ảo mang đa dạng đặc điểm của hàng hóa bàn bạc hơn là một đồng tiền. Mặc dầu vậy, hiện nay tiền ảo đang từng bước vững mạnh với loại tiền ảo có thể quy đổi (convertible virtual currency) nhưng chỉ gắn phận sự của tổ chức phát hành mà ko gắn với nghĩa vụ của NHTW và phạm vi hoạt động cũng chỉ ở khuôn khổ một cùng đồng như nêu trên.

Còn tiền công nghệ số hay tiền mã hóa (crytocurrency): được cho ra bởi những thuật toán mã hóa phức tạp, được đàm phán, trao đổi hoàn toàn trên môi trường Internet và hiện nay chưa chịu sự điều hành của bất kỳ tư nhân hay công ty nào (trừ khi được NHTW trực tiếp phát hành). Tỉ dụ tiêu biểu của tiền phương pháp số là Bitcoin, Ethereum... Có thể xác định gốc của tiền mã hóa là tiền ảo nhưng đang tăng trưởng để có phổ quát đặc điểm của tiền điện tử như khả năng chuyển đổi thành tiền pháp định, khả năng thanh toán, còn khả năng tích tụ giá trị thì ít hơn (do luôn biến động nhiều)... Mặc dầu vậy, tiền công nghệ số vẫn còn khoảng cách rất xa để trở thành tiền điện tử với lý do quan trọng nhất là sự xác nhận của NHTW tất cả các nước. Khi NHTW các quốc gia ko thừa nhận, đồng bạc phương pháp số sẽ không được đảm bảo và không có khả năng quy đổi ở phạm vi rộng như tiền điện tử. Hiện nay tiền công nghệ số đang được tăng trưởng theo hướng khai thác những lợi thế, Ưu điểm của phương pháp chuỗi khối - blockchain (như chi phí đàm phán thấp, độ an toàn bảo mật cao, tiện lợi, chóng vánh...) hơn là theo hướng dùng đồng tiền kỹ thuật số như 1 đồng bạc thực thụ.

Một loại tiền khác cũng thường bị hiểu nhầm đấy là tiền di động (mobile money), cho rằng tiền di động và tiền điện tử khác nhau. Tuy vậy, theo khái niệm của Hiệp hội thông tin di động toàn cầu (GSMA), Mobile money có thể được hiểu ngắn gọn là tiếp cận dịch vụ nguồn vốn qua điện thoại di động. định nghĩa này rộng và bao hàm đa số ý nghĩa của nhà cung cấp này, nhất là từ giác độ người sử dụng. Theo ấy, với bản tính là tiền pháp định, tiền di động có thể hiểu là một dạng thức tiền điện tử do doanh nghiệp (thường là nhà mạng) sản xuất dịch vụ trung gian thanh toán phát hành và định danh quý khách thông qua hạ tầng dữ liệu thuê bao di động. Dạng thức này chính là ví điện tử trên thuê bao di động, không cần liên kết với account nhà băng. Công ty nguồn vốn quốc tế (IFC) cũng cho rằng, mobile money là một dạng tiền điện tử, trong ấy những đàm phán trả tiền và nguồn vốn được tiến hành trên điện thoại di động, có thể trực tiếp hoặc ko trực tiếp gắn với tài khoản nhà băng.

2. Quy định về tiền điện tử tại Việt Nam

Tại Việt Nam, hiện nay vẫn chưa có một văn bản pháp lý nào quy định khái niệm tiền điện tử. Tuy vậy, 1 số văn bản đã quy định các dạng thức của tiền điện tử gồm ví điện tử, thẻ trả trước… như tại Luật nhà băng Nhà nước (2010), Luật những tổ chức tài chính (2010), Nghị định số 101/2012/NĐ-CP của Chính phủ về thanh toán không sử dụng tiền mặt và Nghị định số 80/2016/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 101/2012/NĐ-CP, Thông tư số 19/2016/TT-NHNN quy định về hoạt động thẻ nhà băng (được sửa đổi bởi Thông tư số 26/2017/TT-NHNN). Hiện nay, Dự thảo Nghị định quy định về thanh toán ko sử dụng tiền mặt sửa đổi đã hợp nhất đưa ra định nghĩa rõ ràng về tiền điện tử:“Tiền điện tử là giá trị tiền tệ lưu trữ trên các công cụ điện tử được trả trước bởi khách hàng cho nhà băng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, doanh nghiệp cung ứng nhà cung cấp trung gian trả tiền để thực hiện giao dịch trả tiền và được bảo đảm trị giá tương ứng tại ngân hàng, bao gồm: thẻ trả trước, ví điện tử, tiền di động”.

So sánh với những định nghĩa trên toàn cầu, có thể thấy khái niệm trong dự thảo hơi thích hợp và có phần dễ hiểu, rõ ràng và dễ phân biệt hơn. Quan yếu hơn là việc thống nhất đưa cả 3 loại hình tiền điện tử vào văn bản pháp lý không những giúp ngừng rõ ràng phạm vi của tiền điện tử mà còn giúp công việc quản lý được thống nhất về một mối manh là NHNN, từ đó lấp được lỗ hổng trong công việc điều hành đối với mobile money hiện vẫn đang để trống.

song song, các quy định trong dự thảo can hệ tới công ty phi nhà băng cũng giúp phân biệt rõ công ty phát hành tiền điện tử hợp pháp (được cấp phép, giám sát hoạt động) với đơn vị hoạt động ko phép, bất hợp pháp. Qua đấy, giúp phân biệt rõ giữa tiền điện tử “hợp pháp” với tiền ảo, tiền điện tử “bất hợp pháp”, giúp những cơ quan có thẩm quyền trong ngăn phòng ngừa các hành vi tù nhân trong ngành này vốn dĩ diễn biến phức tạp thời kì qua.

Nắm bắt xu hướng, cập nhật thông báo về đường ma là gì tại Việt Nam